Cena i wartość

 Te dwa z pozoru tożsame pojęcia, w rzeczywistości są fundamentalnie różne.
Wystarczy zapamiętać i zrozumieć, że:

Cena jest tym co płacisz.
Wartość jest tym co dostajesz.

Przykładowo, cena telewizora to konkretna ilość złotówek. Jego wartość to już to, czym dla nas subiektywnie jest dany telewizor. Czy i w jakim stopniu spełni wszystkie nasze oczekiwania? Ile radości i szczęścia wniesie do naszego życia? Musimy rozważyć, czy praca jaką wykonaliśmy aby zdobyć konkretną ilość złotówek, odpowiednio równoważy wartość jaką będzie stanowił dla nas nowy telewizor.

Bardzo często cena znacząco odbiega od wartości. Dobra luksusowe to wszystkie te rzeczy, które chętnie pojawiają się na zdjęciach w mediach społecznościowych i charakteryzują się zwykle bardzo wysoką ceną. Jednak dla przeciętnego "użytkownika" ich wartość jest niemal identyczna niż analogiczne rzeczy z półki "dobre", a nie "luksusowe". Każdy sam musi oszacować wartość jaką ma dla niego chęć "obnoszenia się" ze znanym logo.

Weźmy inny przykład - kryptowaluty. Niewątpliwie mają swoją cenę. I to cenę zmieniającą się dość dynamicznie. Co jednak dostajemy za tą cenę? Jeśli jesteś przestępcą, dostajesz najpewniej możliwość anonimowego prania swoich brudnych pieniędzy - to jest niestety konkretna wartość. Jeśli zaś nie jesteś przestępcą, dostajesz po prostu ciąg cyfr zapisanych gdzieś na komputerze, w telefonie czy w chmurze. Ich użyteczność jest znikoma - pomijając możliwość opłacenia okupu za odszyfrowania swojego dysku po infekcji złośliwym oprogramowaniem. Dostajemy więc głównie nadzieję, że cena naszej kryptowaluty w przyszłości urośnie i zarobimy. Kupujemy po prostu los na loterii. Jeśli odpowiednio dużo ludzi w danym momencie jest gotowa kupić ten los i żyje nadzieją na wzrost ceny - cena ta rzeczywiście rośnie (bo popyt przewyższy podaż). Fundamentalnie jednak wartość kryptowalut to jedynie wartość energii, która była potrzebna do ich wyprodukowania i ewentualnie obsługi jakiegoś serwera.

Dla odmiany rozważmy akcje dowolnej spółki. One również mają swoją cenę i również dynamicznie się zmieniającą - podobnie jak przy kryptowalutach. Wahania tej ceny również odzwierciedlają chwilowe nastroje poszczególnych inwestorów co do tego, że cena tych akcji wzrośnie, albo spadnie. W odróżnieniu jednak od kryptowalut, akcje mają swoją fundamentalną wartość. Akcja to przecież udział we własności prawdziwej firmy. Ta firma ma swoje budynki, ma pracowników, ma własność intelektualną i mnóstwo sprzętu. I firma ta przede wszystkim wypracowuje zysk (w większości) sprzedając swoje produkty i usługi. To już jest konkretna wartość, którą da się wyliczyć i odnieść następnie do ceny (nazywa się to współczynnikiem cena/wartość - P/BV). Kupując akcje takiej firmy stajemy się współwłaścicielami dużego przedsiębiorstwa, które dodatkowo kilka razy w roku może podzielić się z nami swoim zyskiem w postaci wypłacenia dywidend.

Następnym razem przed zakupem czegokolwiek, spróbujmy oszacować jaką dana rzecz stanowi dla nas wartość.